HomeCategory Qanunvericiliyə izahatlar

Mənzildən (evdən) istifadə hüququna kompensasiya ödənilməklə xitam verilməsi barədə iddialar həll edilərkən MM-in 228.2-ci maddəsində göstərilən kompensasiyanın məbləğini kim və necə müəyyən etməlidir ? Cümlədə 2 sual olduğuna görə ardıcıllıqla cavab verək. 1-ci sual: kim müəyyən etməlidir? Kompensasiyanın məbləğini müəyyən etmək məhkəmənin vəzifəsidir. Belə ki, 228.2-ci maddənin şərh edilməsi ilə bağlı Konstitusiya Məhkəməsinin 12.07.2016-cı il tarixli qərarında qeyd olunub ki, kompensasiyanın məbləği iddianın predmetinə daxil deyil, məhkəmə iddia ərizəsində kompensasiyanın məbləğinin göstərilib-göstərilməməsindən asılı olmayaraq, kompensasiyanın...

Restitusiya nədir və avtomobilin etibarnamə verilməklə faktiki alqı-satqısına restitusiya tətbiq edilə bilərmi? Cümlədə 2 sual olduğuna görə ardıcıllıqla cavab verək. 1-ci sual: Restitusiya nədir? Cavab belədir ki, restitusiya (latıncadan tərcümədə “bərpa etmək” mənasını verir) – əqd etibarsız olduqda əqd üzrə əldə edilənlərin geri qaytarılmasıdır. Bu, bir hüquq münasibətidir və bütün hüquq münasibətlərində olan 3 element (subyekt, obyekt və məzmun) bu münasibətdə də mövcuddur. MM-in 337.5-ci maddəsində restitusiya həmin 3 elementə uyğun müəyyən edilib. Orada qeyd...

Dəyişmə və qismən ləğv bir-birinə oxşayır. Eyni vəziyyəti yuxarı məhkəmənin bir tərkibi aşağı məhkəmənin qətnaməsinin və ya qərardadının dəyişdirilməsi, digəri isə qismən ləğvi kimi yazır. Bu isə ləğv sayı ilə bağlı məhkəmə statistikasına təsir edir. Fərq “mahiyyət” anlayışı ilə bağlıdır. Belə ki, fəlsəfədə “mahiyyət” dedikdə predmetin elə xüsusiyyətlərinin məcmusu başa düşülür ki, onlarsız predmet mövcud ola bilməz və onlar predmetin qalan bütün xüsusiyyətlərini müəyyən edir. “Mahiyyət” anlayışı məhkəmə aktlarına münasibətdə “həll” ilə bağlı olan anlayışdır,...

Mülki prosesdə bəzən belə hallar olur: kommersiya məhkəməsinə aid olan işə ümumi məhkəmə (və ya əksinə) baxaraq qətnamə qəbul edir. Bu qətnamədən verilən apelyasiya şikayətinə baxılarkən apelyasiya instansiyası hansı qərarı qəbul etməlidir ? Mövcud məhkəmə təcrübəsinə görə qətnamə ləğv edilir və iş yenidən baxılması üçün aid olduğu birinci instansiya məhkəməsinə göndərilir. Bu düzgün mövqe deyil, süründürməçiliyə səbəb olur, çünki baxışa sərf olunmuş vaxt, zəhmət və xərc itirilir, pozulmuş hüquqların bərpası gecikir və s. Əslində necə...

Alimentin uşağın adına açılmış bank hesabına köçürülməsi barədə qərar hansı qaydada və hallarda qəbul oluna bilər ? Bu məsələni Ailə Məcəlləsinin 55.3-cü maddəsi tənzimləyir. Orada qeyd olunub ki, məhkəmə uşağa görə aliment ödəyən valideynin tələbi ilə alimentin 50 faizdən çox olmayan məbləğini yetkinlik yaşına çatmayan uşağın adına açılmış bank hesabına köçürmək barədə qərar çıxara bilər. Ona görə də həmin maddəyə istinad etməklə yuxarıda qeyd olunan suala cavab verək. 1-ci: Qərar hansı qaydada çıxarıla bilər ?...

Aşağı instansiya məhkəməsinin aktı şikayət əsasında 1 dəfə yuxarı instansiyada yoxlanıldıqdan sonra eyni akt başqa şikayət əsasında həmin instansiyada yenidən yoxlanıla bilərmi ? Bu suala cavab verməzdən əvvəl yoxlamadan sonra “başqa şikayətin” necə yarandığını aydınlaşdıraq. Belə şikayət aşağıdakı hallarda yaranır: 1) yoxlamadan sonra məlum olur ki, işdə iştirak edən şəxslərdən biri yoxlanılmış aktdan şikayətvermə müddətini üzrlü səbəbdən ötürüb, ona görə də müddət bərpa olunmalıdır; 2) yoxlamadan sonra məlum olur ki, yoxlanılmış akt işdə iştirak edən...

MM-in “Etibarsız əqdlər üzrə müddətlər” adlı 354-cü maddəsində müəyyən edilmiş müddətlər iddia müddəti deyil, mülki hüququn həyata keçirilməsi müddətidir. Fərq ondan ibarətdir ki, iddia müddəti bitəndə müdafiəsi tələb olunan mülki hüquq qalır, lakin onu iddia ilə müdafiə etmək imkanı itirilir, mülki hüququn həyata keçirilməsi müddəti bitəndə isə hüququn özü xitam olunur. “Mübahisələndirilən əqdin etibarsız sayılması tələbi” və “əhəmiyyətsiz əqdin etibarsızlığının nəticələrinin tətbiqi tələbi” mülki hüquqdur. 354-cü maddədə həmin mülki hüququn həyata keçirilməsi müddətləri müəyyən olunub,...

Torpaq icarəsi ilə bağlı mübahisələr həll edilərkən prolonqasiya düzgün qiymətləndirilmir. Prolonqasiya (“prolongare” latıncadan tərcümədə “uzatmaq” mənasını verir) –müqavilənin müddəti bitdikdə onun eyni müddətə və eyni şərtlərlə avtomatik olaraq uzadılması deməkdir. Bəzi hüquqşünaslar icarədə olmuş torpaq sahəsi (xüsusilə bağ torpaq sahəsi) ilə bağlı mübahisələrdə belə əsaslandırmadan istifadə edirlər: icarə müqaviləsinin müddəti bitsə də ona xitam vermək haqqında tərəflərdən heç birinin ərizəsi olmayıb, odur ki, müqavilə eyni müddət üçün və eyni şərtlərlə uzadılmış hesab edilir. Bu, düzgün...

Bəzi sahibkarlıq fəaliyyəti subyektləri əmək müqaviləsini pərdələmək üçün vətəndaşlarla müxtəlif mülki-hüquqi (xidmət, tapşırıq, podrat və s.) müqavilələr bağlayır, müqavilə şərtləri pozulduqda isə vətəndaşlara qarşı mülki-hüquqi əsaslarla təzminat və s. barədə iddialar qaldırırlar. Həmin iddialar təmin edilə bilməz, çünki mülki-hüquqi müqavilə etibarsızdır. Mülki-hüquqi müqavilənin etibarsız sayılması üçün vətəndaşın iddia verilməsinə zərurət yoxdur, müqavilə başqa əqdi (əmək müqaviləsini) pərdələdiyinə görə yalan əqd kimi əhəmiyyətsizdir (MM, maddə 340.2). Əhəmiyyətsiz əqd isə məhkəmə tərəfindən etibarsız sayılıb-sayılmamasından asılı olmayaraq özlüyündə...

Mülki prosesdə barışıq sazişinin təsdiq edilməsi və iş üzrə icraata xitam verilməsi barədə qərardada əsasən icra vərəqəsi verilməlidirmi ? Təcrübədə qeyri-müəyyənlik var. Bunun səbəbi qanunvericilikdə həmin məsələni tənzimləyən normanın olmamasıdır. Bizdən fərqli olaraq Rusiya Federasiyasının MPM-nə “Barışıq sazişinin icrası” adlı 153.11- ci maddə əlavə edilib və orada qeyd olunub ki, barışıq sazişi bu sazişdə müəyyən edilmiş müddətdə könüllü icra edilir, əgər könüllü icra edilməzsə sazişi bağlamış şəxsin vəsatəti ilə məhkəmə tərəfindən verilmiş icra vərəqəsi əsasında...